चेहऱ्यावर वारंवार येणारे पिंपल्स (Acne) फक्त सौंदर्याचा प्रश्न नाही, तर ते आपल्या शरीरातील अंतर्गत असंतुलनाचं लक्षण आहे. अनेकदा औषधं, क्रीम्स आणि फेसवॉश वापरूनही पिंपल्स परत परत येतात. यावर कायमस्वरूपी उपाय हवा असेल, तर आयुर्वेदात त्याचं मूळ कारण शोधून उपाय केला जातो.
चला पाहूया की आयुर्वेद acne बद्दल काय सांगतो आणि ते पुन्हा होऊ नये यासाठी नैसर्गिक उपाय कोणते आहेत.
पिंपल्सचं मूळ कारण काय?
आयुर्वेदानुसार पिंपल्स म्हणजे “युवान पिडिका” – ही पित्त दोषाची वाढ, रक्तदूष्टी (impure blood) आणि अजीर्णामुळे होते. यामध्ये खालील गोष्टी कारणीभूत असतात:
जास्त तळलेले, मसालेदार, फास्ट फूड
अपचन आणि बद्धकोष्ठता
हार्मोनल असंतुलन
तणाव (Stress) आणि झोपेचा अभाव
चुकीच्या जीवनशैलीचे परिणाम
पिंपल्स पुन्हा पुन्हा का होतात?
तुम्ही केवळ बाह्य उपचार करत असाल (क्रीम्स, लोशन), पण शरीरातील दोष नष्ट करत नसाल, तर पिंपल्स पुन्हा परततात. कारण:
रक्त शुद्ध होत नाही
पित्त दोष नियंत्रणात येत नाही
आम (toxins) शरीरात साचलेले असतात
हार्मोनल बॅलन्स पुनर्स्थापित होत नाही
आयुर्वेद काय उपाय सांगतो?
1. रक्तशुद्धीसाठी औषधी
मंजिष्ठा (Manjistha) – रक्तातील अशुद्धता काढते
नीम – अँटीबॅक्टेरियल आणि अँटीसेप्टिक
त्रिफळा – पाचन सुधारते आणि आम कमी करते
कसं घ्यायचं: रोज सकाळी कोमट पाण्याबरोबर मंजिष्ठा किंवा त्रिफळा चूर्ण
2. रात्रीची आयुर्वेदिक स्किन केअर रूटीन
चेहरा उबटनाने स्वच्छ धुवा
कुमकुमादी तेल चेहऱ्यावर लावा – हे त्वचेला उजळपणा देतं आणि डाग कमी करतं
झोपण्यापूर्वी ५ मिनिटे हलक्या हाताने मसाज करा
3. तणाव कमी करा – योग आणि प्राणायाम
तणावामुळे हार्मोनल बिघाड होतो, ज्यामुळे पिंपल्स वाढतात.
नाडी शोधन प्राणायाम, योगनिद्रा, ध्यान हे मन शांत करतं आणि त्वचेसाठी लाभदायक ठरतं.
4. आहारातील बदल
टाळा: दुग्धजन्य पदार्थ, फास्ट फूड, साखर, चहा/कॉफी
खा: ताजं, सत्त्वयुक्त, घरचं जेवण – फळं, कोथिंबीर, तांदूळ, मूग डाळ
रोज ८-१० ग्लास कोमट पाणी प्यावं
5. अभ्यंग (तेल मालिश)
ब्रम्ही तेल किंवा नारळ तेल लावून आठवड्यातून २ वेळा चेहरा आणि कपाळावर मसाज केल्याने त्वचेतील रक्ताभिसरण सुधारतं आणि तणाव कमी होतो.
अंतिम विचार: कायमचा उपाय हवा आहे का?
पिंपल्सचे फक्त बाहेरचे इलाज न करता, आयुर्वेद सांगतो मूळ कारण शोधा, दोष संतुलित करा आणि शरीर detox करा. एकदा शरीराचं संतुलन साधलं की पिंपल्स परत परत येत नाहीत.
Skin Heal Solutions मध्ये आम्ही वैयक्तिक体प्रकृतीनुसार आयुर्वेदिक उपचार देतो – जे दीर्घकाळासाठी प्रभावी आणि साइड इफेक्ट फ्री असतात.
